Η λαογραφική-ηρωική παράσταση Θεάτρου Σκιών "Η Ορφανή της Χίου" συγκαταλέγεται στις παραστάσεις του νεοελληνικού Καραγκιόζη που αποτελούν διασκευές λογοτεχνικών έργων για το Θέατρο Σκιών. Η συγκεκριμένη παράσταση βασίζεται στο ομώνυμο έργο που έγραψε ο Ιάκωβος Πιτσιπιός (1800 περίπου- 1869) και που εκδόθηκε στα 1839. Η προσαρμογή του έργου στα μέτρα του Καραγκιόζη αποδίδεται στον κρητικό καραγκιοζοπαίχτη Μάρκο Ξάνθο, ο οποίος είναι γνωστός από τα φυλλάδια με ιστορίες του καμπούρη ήρωα που κυκλοφορούσαν στο εμπόριο. Από μια τέτοια έκδοση είναι γνωστό και το έργο "Ο Καραγκιόζης και η Ορφανή της Χίου", με την προϋπόθεση βεβαίως πως δεν μπορεί να τεθεί θέμα σύγκρισης της γραπτής διασκευής με την αμεσότητα και τον "ζωοποιό" προφορικό λόγο μιας ζωντανής παράστασης.

Μετά την καταστροφή της Χίου, στα 1822, ο Καραγκιόζης και η παρέα του ζουν πρόωρα το δράμα της προσφυγιάς, εκατό χρόνια πριν από το ξεριζωμό της Μικρασίας και παράλληλα με τον εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα του 1821. Ο ξυπόλυτος ήρωας θέτει υπό την προστασία του μια φτωχή και ορφανή προσφυγοπούλα από τη Χίο. Σύντομα όμως, οι Τούρκοι τον εκδικούνται για τη σωτηρία της "Ορφανής", τον κατηγορούν για ένα φόνο που δεν έχει κάνει και τον καταδικάζουν σε θάνατο. Η τελευταία επιθυμία του Καραγκιόζη είναι να προσευχηθεί μπροστά από το μνήμα του αδικοχαμένου...